Ο Ιρλανδός μυθιστοριογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και κριτικός Όσκαρ Ουάιλντ γεννήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1854. Ο πιο αναγνωρίσιμος καλλιτέχνης της βικτοριανής εποχής, αντισυμβατικός και ιδιοφυής, έζησε την κολακεία και την τεράστια φήμη, αλλά και την κατασυκοφάντηση, τη φυλακή, την εξορία.
Θεωρείται ένας από τους κύριους εκπροσώπους του αισθητισμού, κίνημα που αναπτύχθηκε στα τέλη του 19ου αιώνα στην Βρετανία και θεωρείται κατά κάποιο τρόπο το αγγλικό παρακλάδι του γαλλικού συμβολισμού. Ο Ουάιλντ επηρεάστηκε ιδιαίτερα από το έργο των John Ruskin και Walter Pater, οι οποίοι δίδασκαν στην Οξφόρδη την εποχή που σπούδαζε εκεί ο ποιητής, και υπερασπίστηκε το δόγμα της τέχνης για την τέχνη, αρνούμενος την αναγκαιότητα ύπαρξης μιας ηθικής παραμέτρου στην τέχνη.
Ο Ουάιλντ γεννήθηκε στο Δουβλίνο. Σπούδασε στο Trinity College, κερδίζοντας για τις επιδόσεις του το Χρυσό Μετάλιο Μπέρκλεϊ, το οποίο αποτελούσε την μεγαλύτερη τιμητική διάκριση για φοιτητή του κολεγίου. Παράλληλα, του χορηγήθηκε υποτροφία για το Magdalen College της Οξφόρδης, όπου και συνέχισε τις σπουδές του μέχρι το 1878, λαμβάνοντας το βραβείο Newdigate για την ποιητική του σύνθεση με τίτλο Ραβέννα (Ravenna). Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του το 1878 εγκαταστάθηκε μόνιμα στο Λονδίνο.
Ο Ουάιλντ , δυσαρεστημένος από την ζωή στο Λονδίνο, παρόλο που η φήμη του ήταν στο απόγειό της, επέστρεψε στο Παρίσι τον Οκτώβριο του 1891, αυτή την φορά ως καταξιωμένος συγγραφέας. Έγινε δεκτός στα παριζιάνικα salons littéraires, ανάμεσα στα οποία και του διάσημου Γάλλου συμβολιστή ποιητή Στεφάν Μαλαρμέ(Stéphane Mallarmé, 1842 - 1898).
Τα δύο θεατρικά του Ουάιλντ της δεκαετίας του 1880, η Βέρα η μηδενίστρια (Vera; or, the Nihilists, 1880) και η Δούκισσα της Πάδουας, δεν σημείωσαν ιδιαίτερη επιτυχία. Το ενδιαφέρον του για το θέατρο παρέμενε αμείωτο, και, έχοντας πλέον γευτεί την επιτυχία στον πεζό λόγο, επέστρεψε στην δραματουργία για να μεταφέρει στο σανίδι την ιστορίας της Σαλώμης. Ο αστικός μύθος αναφέρει ότι ένα βράδυ, έχοντας αναλύσει με φίλους τις καλλιτεχνικές απεικονίσεις της Σαλώμης μέσα στην ιστορία, γύρισε στο ξενοδοχείο του και βλέποντας ένα λευκό τετράδιο στο γραφείο του, αποφάσισε να μεταφέρει τις σκέψεις του στο θέατρο. Έτσι γεννήθηκε η Σαλώμη, γραμμένη εξ' ολοκλήρου στα Γαλλικά.
Το έργο, τραγωδία, αφηγείται την ιστορία της βιβλικής Σαλώμης, η οποία, κατόπιν προτροπής της μητέρας της χόρεψε τον «χορό των 7 πέπλων», ζητώντας σε αντάλλαγμα από τον πατριό της, Ηρώδη Αντύπα, το κεφάλι του Γιοχανάν (Ιωάννης ο Βαπτιστής) ἐπί πίνακι. Όταν ο Ουάιλντ επέστρεψε στο Λονδίνο λίγο πριν τα Χριστούγεννα του ίδιου έτους, η παριζιάνικη εφημερίδα Paris Echo αναφέρθηκε σε αυτόν ως το γεγονός της χρονιάς. Είχαν ξεκινήσει οι πρόβες για την παράσταση, με πρωταγωνίστρια την Σάρα Μπερνάρ (Sarah Bernhardt, 1844 - 1923), αλλά το έργο δεν πήρε άδεια από τον αυλάρχη, εξαιτίας της αναφοράς του σε βιβλικούς χαρακτήρες. Το θεατρικό εκδόθηκε και κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε Λονδίνο και Παρίσι το 1893, αλλά ανέβηκε πρώτη φορά το 1896 στο Παρίσι, ενόσω ο Ουάιλντ βρισκόταν στην φυλακή.
Ο Ουάιλντ, ο οποίος ξεκίνησε ενοχλώντας την Βικτωριανή κοινωνία με το ντύσιμο και τις συζητήσεις του και συνέχισε εξοργίζοντάς την με τον Ντόριαν Γκρέυ, την νουβέλα του για την φαυλότητα που κρύβεται πίσω από την τέχνη, βρήκε στο θέατρο το μέσο που έψαχνε για να κριτικάρει και να χλευάσει την ηθική των συμπατριωτών του.
Η βεντάλια της λαίδης Γουΐντερμιρ (Lady Windermere's Fan) παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στις 20 Φεβρουαρίου 1892 στο St. James's Theatre, ενώπιον όλης της αφρόκρεμας του Λονδίνου. Φαινομενικά, ήταν μια ευφυής κωμωδία, στην οποία υπόβοσκε όμως μια διακριτική ανατροπή: «καταλήγει σε μία συνωμοτική συγκάλυψη αντί μίας δημόσιας αποκάλυψης», γράφει ο Έλμαν. Το κοινό, όπως και η Λάιδη Γουΐντερμιρ, αναγκάζεται να χαλαρώσει τους κοινωνικούς κώδικες της εποχής προς τέρψιν μίας συμβιβαστικής λύσης. Το έργο γνώρισε τεράστια επιτυχία και οι παραστάσεις σε όλη την χώρα γίνονταν ανάρπαστες, παρά την ανηλεή κριτική που δεχόταν από συντηρητικούς κύκλους.
Ακολούθησε το Μια γυναίκα χωρίς σημασία (A woman of no importance) το 1893, άλλη μια Βικτωριανή κωμωδία, που είχε ως βασικούς άξονες τις νόθες γεννήσεις, τις μπερδεμένες ταυτότητες και τις καθυστερημένες αποκαλύψεις. Του είχαν αναθέσει να γράψει δύο ακόμα θεατρικά, κι έτσι το 1895 ακολούθησε το Ένας ιδανικός σύζυγος (An ideal husband).
Ο συγγραφέας και βιογράφος Πήτερ Ράμπυ (Peter Raby) χαρακτήρισε αυτά τα «αμιγώς Αγγλικά» έργα στοχευμένα, με την έννοια ότι «ο Ουάιλντ ισορροπούσε ανάμεσα στην διεισδυτική ματιά του Ίψεν και την εμπορική επιτυχία στο Ουέστ Εντ του Λονδίνου, στοχεύοντας το κοινό του με απόκοσμη ακρίβεια».
Το τελευταίο θεατρικό του Ουάιλντ ,Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός (The importance of being Earnest) επανέρχεται σε γνώριμα για τον συγγραφέα μονοπάτια, καθώς πραγματεύεται ξανά το ζήτημα των διπλών προσωπικοτήτων: οι δύο πρωταγωνιστές του έργου διατηρούν διαφορετικές περσόνες για τις εξορμήσεις τους στην επαρχία και την πόλη, πράγμα που τους επιτρέπει να ξεγλιστρούν από τα αυστηρά Βικτωριανά ήθη. Αυτή η κωμωδία θεωρείται ακόμη πιο ανάλαφρη από τις προηγούμενες. Αν και ενίοτε οι χαρακτήρες, σε στιγμές κρίσης, εντρυφούν σε σοβαρότερα θέματα, το έργο στερείται των «κλασικών» ουαϊλντικών χαρακτήρων: δεν υπάρχει η γυναίκα με παρελθόν, οι πρωταγωνιστές δεν είναι ούτε μοχθηροί ούτε πανούργοι, απλά καλλιεργημένοι χασομέρηδες, ενώ και οι ιδεαλίστριες νεαρές δεν είναι τόσο αθώες. Παρόλο που διαδραματίζεται κυρίως σε πνιγηρά δωμάτια και δεν έχει δράση ή βία, Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός δεν προσεγγίζει την συνεσταλμένη παρακμή του Ντόριαν Γκρέυ ή της Σαλώμης.
Το έργο, το οποίο πλέον θεωρείται το αριστούργημα του Ουάιλντ, γράφτηκε πυρετωδώς στο απόγειο της καλλιτεχνικής ωριμότητας του ποιητή στα τέλη του 1894. Έκανε πρεμιέρα στο St. James's Theatre του Λονδίνου, στις 14 Φεβρουαρίου 1895, και σηματοδότησε την δεύτερη συνεργασία του ποιητή με τον Τζορτζ Αλεξάντερ (George Alexander, 1858 - 1918), διάσημο ηθοποιό και παραγωγό - είχε προηγηθεί η συνεργασία τους στην Βεντάλια της λαίδης Γουΐντερμιρ. Οι δύο άνδρες πέρασαν τους μήνες που προηγήθηκαν της πρεμιέρας διορθώνοντας, μελετώντας και αναθεωρώντας κάθε γραμμή, σκηνή και σκηνικό, στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν ένα πιστό αντίγραφο της Βικτωριανής εποχής, χλευάζοντάς την ταυτόχρονα. Στην διάρκεια των προβών ο Αλεξάντερ ζήτησε από τον Ουάιλντ να μειώσει τις πράξεις από τέσσερις σε τρεις, κάτι που ο συγγραφέας έκανε. Οι πρεμιέρες στο St. James's πάντα έμοιαζαν με «υπέροχα πάρτι», και το Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός δεν μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση. Ο ηθοποιός Άλαν Άϊνεσγουορθ (Allan Aynesworth, 1864 - 1959), ο οποίος είχε τον έναν από τους δύο πρωταγωνιστικούς ρόλους, περιέγραψε την βραδιά στον βιογράφο του Ουάιλντ Χέσκεθ Πήρσον: «Στα πενήντα τρία μου χρόνια ως ηθοποιός, δεν θυμάμαι άλλη πιο θριαμβευτική βραδιά από εκείνη την πρεμιέρα». Η άμεση αναγνώριση του Earnest ως το καλύτερο του έργο μέχρι τότε, επιτέλους αποκρυστάλλωσε την διασημότητα του Ουάιλντ σε στέρεη καλλιτεχνική υπόσταση. Η σημασία του να είναι κανείς σοβαρός παραμένει μέχρι και σήμερα το πιο διάσημο θεατρικό του.
Η επαγγελματική επιτυχία του Ουάιλντ συνέπεσε με την κλιμάκωση της βεντέτας του με τον Μαρκήσιο. Ο τελευταίος είχε σχεδιάσει να γελοιοποιήσει δημοσίως τον συγγραφέα πετώντας μία ανθοδέσμη με σάπια λαχανικά στην σκηνή· ο Ουάιλντ όμως έχοντας ενημερωθεί για τις προθέσεις του Μαρκήσιου, φρόντισε να του απαγορευτεί η είσοδος στο θέατρο. Δεκαπέντε εβδομάδες αργότερα ο Ουάιλντ θα βρισκόταν στη φυλακή.
Ο Ουάιλντ απεβίωσε στις 30 Νοεμβρίου 1900, υποκύπτοντας στην μηνιγγίτιδα.
